Tóm tắt phần Tiếng Việt của phần Ôn luyện: Hoạt động giao tiếp trong văn học lớp 12, tr 178 (tóm tắt). Phân tích sự chuyển vai và giao tiếp lời nói trong hoạt động giao tiếp trên. Tham khảo tranh dưới đây, sự đổi vai và luân phiên lời nói trong hoạt động giao tiếp giữa lão Hạc và ông giáo….
Câu 1. Đọc đoạn trích truyện ngắn Lão Hạc (SGK,
– Hãy tham khảo sơ đồ thể hiện sự chuyển vai và luân phiên lời nói trong hoạt động giao tiếp của lão Hạc với cô giáo.
|
Huck già (nói) |
giáo viên (nói) |
|
– Cậu vàng chết rồi thầy ơi!
|
– bạn đã bán nó?
|
|
– Bán!họ vừa bắt.
|
– vậy là nó bị bắt à? |
|
– Chết tiệt… cô ấy không ngờ rằng tôi lại có dã tâm lừa dối cô ấy.
|
—Bạn nghĩ vậy … hãy để nó đi một lần nữa. |
|
– Cô giáo nói phải.như cuộc sống của tôi
|
– Cuộc đời ai cũng vậy… không những thế? |
|
– Thế thì.. sướng gì trên đời |
|
– Những chi tiết đặc trưng cho hoạt động giao tiếp ở dạng nói:
+ Hai vai lão Hạc và ông giáo luôn thay phiên nhau đóng.
+ Giọng điệu của đoạn văn rất đa dạng.
+ Vai giao tiếp còn sử dụng các phương tiện hỗ trợ
+ Từ ngữ được sử dụng trong đoạn trích rất đa dạng, đặc biệt là từ ngữ thông tục, từ ngữ nói lái, từ chêm
+ Về câu, một mặt đoạn trích sử dụng câu rút gọn. Mặt khác, nhiều câu có yếu tố thừa, lặp.
Câu 2. Người giao tiếp về địa vị xã hội, thân tộc, họ hàng có đặc điểm gì? Phân tích ảnh hưởng của những điều đó đến nội dung và phương thức phát ngôn lần đầu của Lão Hạc.
Quảng cáo
* Các nhân vật giao tiếp có địa vị xã hội, quan hệ họ hàng và các đặc điểm độc đáo ảnh hưởng đến nội dung và cách họ giao tiếp:
– Ông giáo là người có học, có địa vị xã hội cao hơn lão Hạc về học vấn nhưng lão Hạc lớn tuổi hơn.
—Mối quan hệ giữa giáo viên và lão Huck là hàng xóm láng giềng. Lão Hạ có điều gì tâm sự nên hỏi thầy.
* Trong đoạn trích, ngay dòng đầu tiên của lão Hạc, ta thấy rõ:
+ Nội dung đối thoại: Lao Hei thông báo với cô giáo về việc bán “Cậu bé vàng”.
+ Cách nói của Hạc: “Nói ngay”, đơn giản, thông báo trước, sau đó hô (thầy!).
+ Chiều sâu tu từ: Đối (Lão Huck buồn và đau khổ khi bán con chó (gọi con chó là “thằng vàng” và nghĩ rằng bán đi chẳng khác nào giết nó: “Thôi rồi”). Lão Huck tỏ ra tuyệt vời kính trọng, vì tuy thầy ít tuổi hơn nhưng có địa vị cao hơn, học thức hơn (gọi thầy là “anh” và thêm chữ “à” ở cuối).
Câu 3. Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa sự việc trong câu: “Giờ nó mới biết mình chết rồi!
– Ý nghĩa của sự kiện: Thông báo rằng con chó biết nó đã chết (thằng bé chỉ biết nó đã chết!). Thực tế là những con chó biết chúng đã chết là điều đáng kinh ngạc.
– Ý nghĩa tâm trạng:
+ Người nói rất yêu quý chú chó (gọi nó là “Thằng” – người ta vẫn gọi trẻ con rất trìu mến).
+ Lão Húc đau đớn, dằn vặt trước cái chết của con chó. Vì thế, câu này nghẹn ngào như khóc.
Câu 4. Trong đoạn trích có một hoạt động giao tiếp bằng hình thức nói giữa hai nhân vật, đồng thời khi người đọc đọc đoạn trích lại diễn ra một hoạt động giao tiếp khác giữa họ với nhà văn Tào Nan. Chỉ ra sự khác nhau giữa hai hoạt động giao tiếp.
Trong đoạn trích diễn ra hoạt động giao tiếp dưới hình thức nói giữa hai nhân vật và khi người đọc đọc đoạn trích lại xuất hiện một hoạt động giao tiếp khác, đó là hoạt động giao tiếp giữa người đọc và tác giả Nam Cao. Điều này cho thấy:
+ Hình thức giao tiếp bằng lời nói giữa hai nhân vật là giao tiếp trực tiếp thay phiên nhau thông qua lời nói, được bổ sung bằng giọng điệu, cử chỉ, ánh mắt, v.v.
+ Hoạt động giao tiếp của nhà văn Tào Nan với người đọc là hoạt động giao tiếp gián tiếp (dưới dạng viết).
