Soạn bài Nhìn vào ngữ liệu vốn văn hóa dân tộc lớp 12 trang 159 (tả ngắn gọn). Từ những khía cạnh cụ thể nào của đời sống vật chất và đời sống tinh thần, tác giả phân tích những đặc điểm của vốn văn hóa dân tộc? Các khía cạnh: tôn giáo, nghệ thuật (kiến trúc, hội họa, văn học)….

Câu 1: Từ những khía cạnh cụ thể nào của đời sống vật chất và đời sống tinh thần, tác giả phân tích những nét đặc sắc của vốn văn hóa dân tộc?

Tác giả Trần Đình Hựu đã phân tích đặc điểm vốn văn hóa của một dân tộc từ những khía cạnh cụ thể sau:

– Tôn giáo, nghệ thuật (kiến trúc, văn chương):

– Ứng xử (Tương tác cộng đồng, Tập quán): Tôn trọng, biết ơn, không quá dũng cảm, khéo léo nhưng không đòi hỏi, cực đoan, yêu chuộng hòa bình.

– Đời sống (ăn, ở, mặc) điều độ, vừa phải:

– Quan niệm về cái đẹp trong tâm thức người Việt: vừa đẹp vừa thông minh.

Có thể cho rằng, đoạn trích đã chỉ ra những đặc điểm riêng của vốn văn hóa Việt Nam để tiếp tục phát huy những giá trị đó trong thời hiện đại.

chương 2. Theo em, những nét nổi bật nhất trong sáng tạo văn hóa Việt Nam là gì? Đặc điểm này nói lên điều gì về sức mạnh vốn văn hóa của dân tộc? Đưa ra quan điểm với bằng chứng.

Đặc điểm nổi bật của sáng tạo văn hóa Việt Nam là: Văn hóa Việt Nam giàu tính nhân văn, tinh tế và hài hòa về mọi mặt.

– Trích dẫn:

+ Các công trình kiến ​​trúc như chùa Một Cột, lăng các vua Nguyễn…

+ Tục ngữ, thành ngữ, lời người trong ca dao…

+ có thể so sánh với thực tế cuộc sống của các dân tộc khác…

Mục 3. Những đặc điểm nào có thể coi là hạn chế của vốn văn hóa dân tộc?

– Do coi trọng sự hài hòa trong mọi lĩnh vực của đời sống vật chất và tinh thần nên văn hóa Việt Nam chưa có địa vị cao, chưa có vị trí quan trọng, chưa nổi bật, chưa có ảnh hưởng sâu rộng đến các nền văn hóa khác.

Phần 4. Tôn giáo nào có ảnh hưởng lớn nhất đến văn hóa truyền thống Việt Nam? Bằng cách nào người Việt Nam tiếp thu những ý tưởng từ các tôn giáo này để tạo ra một bản sắc văn hóa dân tộc? Tìm một số ví dụ trong tài liệu để minh họa điểm này.

Các tôn giáo có ảnh hưởng lớn hơn đến văn hóa truyền thống Việt Nam bao gồm: Phật giáo, Nho giáo tuy du nhập từ nước ngoài nhưng đã để lại dấu ấn đậm nét bản sắc dân tộc.

Câu 5. Bình luận: “Tinh thần chung của văn hóa Việt Nam là thực dụng, linh hoạt, dung hòa” nhằm nêu bật những mặt tích cực hay tiêu cực của văn hóa Việt Nam? Hãy giải thích rõ điều này?

– Khi tác giả nhận xét “tinh thần chung của văn hóa Việt Nam là thực dụng, linh hoạt và hài hòa”, ông không có ý phê phán, cũng không đánh giá tích cực hay tiêu cực.

– Diễn giải: Sau khi lý giải về điểm “không đặc trưng” (hạn chế) của văn hóa Việt Nam (không đồng nghĩa với “chê”), tác giả khẳng định: “Người Việt Nam có văn hóa riêng” (không đồng nghĩa với “khen”). Lập luận của các tác giả không mâu thuẫn nhau. Bởi theo tác giả, đi tìm nét độc đáo của văn hóa Việt Nam không nhất thiết có nghĩa là phải chứng minh người Việt Nam nổi bật giữa các dân tộc này. Nỗ lực này để chứng minh nó là vô ích. Hơn nữa, tác giả cho rằng văn hóa là một tổng thể của nhiều yếu tố, trong đó lối sống và quan niệm sống là những yếu tố then chốt.Nhận thấy người Việt Nam có lối sống và quan niệm sống riêng, nhận định đó là hoàn toàn có cơ sở: Người Việt Nam có nền văn hóa riêng của họ.

Câu 6. Tại sao có thể khẳng định rằng: “Sự hình thành bản sắc dân tộc của một nền văn hóa không chỉ phụ thuộc vào sự sáng tạo của bản thân dân tộc mà còn phụ thuộc vào khả năng tiếp thu và đồng hóa của nó. Giá trị của các nền văn hóa ngoại lai nằm ở chỗ tôn trọng lịch sử đã chứng tỏ dân tộc Việt Nam dũng cảm”. Xin liên hệ với Việt Nam Sử Lược và Văn Học Sử để làm sáng tỏ câu hỏi này.

Một. Nội dung chính trong bài bình luận của tác giả Trần Đình Hựu là: Văn hóa Việt Nam, cũng như mọi nền văn hóa khác, không chỉ là sản phẩm của sáng tạo dân tộc, mà còn là sản phẩm của sự vận dụng văn hóa khác biệt và sự “đồng hóa” của các thành tố văn hóa khác.

b.chứng minh

– Về lịch sử: Dân tộc ta đã trải qua những thời kỳ dài bị đô hộ, áp bức và đồng hóa. Giá trị văn hóa nguyên bản phần lớn đã bị mai một và mai một. Vì vậy, văn hóa Việt Nam không thể dựa vào khả năng sáng tạo mà phải dựa vào khả năng chiếm hữu.Khả năng tiếp thu các giá trị văn hóa ngoại lai là một nhân tố.

– Văn hóa Việt Nam chịu ảnh hưởng của đạo Phật, nhưng đạo Phật sau khi du nhập vào Việt Nam đã bị “Việt hóa”: Người Việt không tiếp thu hết giáo lý của đạo Phật mà chỉ tiếp thu những yếu tố nhân văn tích cực của nhà Phật như từ bi, bao dung, vô lượng.

——Văn hóa Việt Nam cũng đã tiếp thu Nho giáo, nhưng cũng đã rất “Việt Nam” trên tinh thần “thực dụng, linh hoạt và hài hòa”.

——Văn hóa Việt Nam cũng đã tiếp thu những tư tưởng từ văn hóa hiện đại phương Tây, nhưng cũng đã “Việt hóa” trên tinh thần độc lập dân tộc.

luyện tập

Câu hỏi một:

– Giải thích nghĩa thành ngữ: “Thạch tôn đạo”.

– Truyền thống này xưa và nay thể hiện như thế nào?

– Những suy ngẫm về truyền thống này trong nhà trường và trong xã hội ngày nay.

+ Đã và đang được quảng bá tốt.

+ Có tình trạng lạm quyền, lạm quyền cần lên án, loại bỏ.

chương 2: Bạn có thể chọn một trong những cách làm đẹp sau.

– Luộc bánh chưng: Cả nhà cùng quây quần thể hiện sự đoàn kết, hướng về cội nguồn.

– Lời chúc tết: bày tỏ những lời chúc tốt đẹp đến người thân, bạn bè.

– Tết trồng cây nêu: Do Bác Hồ khởi xướng để thể hiện mong muốn may mắn, thịnh vượng,…

Những nét đẹp văn hóa đó là truyền thống văn hóa cần được gìn giữ và phát huy.

Câu 3: Bạn có thể lựa chọn: tụ rượu, đốt giấy ước, cúng tế,… Đây là tàn tích của chế độ phong kiến, sản phẩm của thái độ lười biếng, mê tín dị đoan, gây nguy hiểm đến tính mạng bản thân, gia đình và toàn xã hội.